1 Polska Samodzielna Brygada Spadochronowa pod Arnhem

W styczniu 1940 roku płk.Sosabowski otrzymuje pozwolenie Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie na wysłanie ochotników ze swojej brygady na przeszkolenie spadochronowe.W obawie jednak że może stracić swoich najlepszych oficerów na rzecz "Cichociemnych" decyduje się sam na stworzenie brygady spadochronowj, pierwszej polskiej jednostki spadochronowej w historii wojska polskiego.Z uwagi na wojskowe i szczególnie lotnicze realia - w owych czasach - była to niewiarygodna, wręcz rewolucyjna myśl.Na początku Sosabowski myślał o stworzeniu brygady kadrowej, która uzupełniłaby swoje stanu po skoku w Polsce.Szybko jednak płk.Sosabowski zaniechał tej w z wielu względów niepraktycznej myśli koncentrując swoje dążenia wyłącznie na stworzeniu normalnej brygady. Wtedy zamiar ten był więcej niż niezwykły. Nawet brytyjczycy nie myśleli w tym okresie jeszcze o brygadach spadochronowych. Nie mieli wtedy odpowiedniego samolotu do przewozu spadochroniarzy, ani szybowca do transportu ciężkiej broni ani nawet odpowiedniego wyposażenia dla samych spadochroniarzy.Jedyna brytyjska Szkoła Spadochronowa w Ringway k/Manchesteru szkoliła tylko indywidualnych skoczków i małe grupy dywersyjne.Wówczas tylko Niemcy i Związek Sowiecki posiadał doświadczenia w tej materii.

Gen.Sikorski słysząc o osiągnięciach płk.Sosabowskiego zmienił swoje zdanie o niemożności sformowania polskiej brygady spadochronowej.We wrześniu 1941 roku gdy płk.Sosabowski miał już 300 przeszkolonych spadochroniarzy, wypożyczył od RAF-u samoloty i 23 września 1941 roku sam zorganizował pierwsze polskie ćwiczenia spadochronowe ze skokami w sile jednej kompani w Kingcraig k/Elie. Wtedy też gen.Sikorski przyjechał do 4 Kadrowej Brygady Strzelców którą dowodził płk.Sosabowski i po udanym ćwiczeniu na zbiórce pododdziałów oświadczył zebranym żołnierzom;
"...Odtąd jesteście pierwszą brygadą spadochronową..."
Więc zaledwie w ciagu 8-iu miesiecy płk.Sosabowski osiągnoł swój wielki cel, który przedtem wielu uważało za niemożliwy do zrealizowania.
Dzięki swojej dalekowzroczności i swemu żelaznemu uporowi stworzył na obczyźnie i w czasie wojny najbardziej elitarny rodzaj broni, dotychczas nie istniejący w wojsku polskim.

Struktura 1SBS;
Brygada Spadochropnowa składała sie z trzech Batalionów Spadochronowych, dywizjonu artylerii lekkiej, dywizjonu artylerii przeciwpancernej, kompanii sanitarnej, saperów, łącznosci, zaopatrzenia, plutonu żandarmerii,ochrony sztabu, opieki nad żołnierzami, drużyny wywiadu,sądu i poczty polowej.Brygada posiadała przeznaczenie do walki w kraju, jednak sytuacja w 1944 roku uległa zmianie i 6 czerwca została włączona w skład 1 Alianckiej Armii Powietrzno-Desantowej.
Została użyta do walki na Europejskim Teatrze Dziełań Wojennych w operacji "Market-Garden" we wrześniu 1944 roku w składzie 1 Brytyjskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej w rejonie Arnhem w Holandii.Jako pierwszy do walki wkroczył rzut szybowcowy brygady w dniu 18 września 1944 roku w liczbie 10 szybowców oraz 19 września 1944 roku w liczbie 35 szybowców przewożąc sprzęt ciężki czyli armaty ppanc 57mm (6-cio funtówki)oraz jeepy z zaopatrzeniem dla brygady w liczbie 57 sztuk a także żołnierzy dywizjonu ppanc i innych kompanii brygady.Rzut spadochronowy brygady w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych w Anglii (zalegająca na lotniskach mgła) został zrzucony dopiero 21 września 1944 roku w miejscowości Driel. Na zrzutowisku w pobliżu Driel napotkano opór nieprzyjaciela i stoczono walkę. Część rzutu spadochronowego nie dotarła do zrzutowiska gdyż została zawrócona.Desantowała dopiero 23 września 1944 roku na zrzutowiskach pod Grave skąd marszem pieszym dotarła do Driel.
Brygada przemieściła się w rejon przeprawy ale w wyniku braku środków przeprawowych brygada powróciła do Driel i przyjeła obronę "na jeża".
Nocą do brygady przeprawił się wpław przez Ren kpt.Ludwik Zwolański oficer łącznikowy brygady przy 1 DPD z rozkazami od gen.Urquarta.W dniu 22 września 1944 roku Brygada została zaatakowana w Driel przez siły niemieckie i natarcie odparto. W nocy z 22/23 września 1944 roku przystąpiono do przeprawy na znalezionych na zrzutowisku pontonach typu Dhinki i z dużymi stratami przeprawiono 8 kompanię. Następnej nocy pod intensywnym ogniem nieprzyjaciela przeprawiono ponad 250 polskich spadochroniarzy.
Operację zakończono ewakuacją całosci sił zdziesiątkowanej 1 Bryt.Dywizji Powietrzno-Desantowej oraz sił polskich 25/26 września 1944 roku z północnego brzegu Renu. Po zakończeniu ewakuacji brygada odmaszerowała do Nijmegen.
Straty 1 SBS w operacji arnhemskiej wyniosły 23% stanu osobowego.Ewakuowana do Wielkiej Brytanii w celu uzupełnienia strat powróciła na kontynent jako wojska okupacyjne Niemiec w 1945 roku gdzie przebywała do chwili jej rozwiązania w 1947 roku.