BITWY AMERYKAŃSKO - JAPOŃSKIE

Dnia 3 maja 1942 roku doszło na Morzu Koralowym do pierwszej w tej wojnie bitwy powietrzno - morskiej. Trwała ona trzy dni i przekształciła się w operacje poszukiwania i zniszczenia, prowadzoną przez samoloty startujące z odległych lotniskowców. Lotniskowcom amerykańskim Lexington i Yorktown towarzyszyła australijska eskadra krążowników, brytyjski okręt liniowy i inne jednostki. Japończycy dysponowali dwoma lotniskowcami, które zostały wydzielone z floty Nagumo prowadzącej z Oceanu Indyjskiego. Miały one dołączyć do eskadry towarzyszącej grupie skierowanej do Nowej Gwinei, złożonej z lekkiego lotniskowca, sześciu krążowników i innych jednostek, w tym transportowców. Lekki lotniskowiec japoński został zatopiony a dwa ciężkie - unieruchomione na kilka miesięcy. Lexington został unicestwiony, a Yorktown - poważnie uszkodzony. Ostatecznie zwycięzcą okazały się Stany Zjednoczone, które szybko uzupełniły straty. Ponadto bitwa zmusiła Japończyków do odwołania natarcia na Port Moresby (Nowa Gwinea).
Po bitwie na Morzu Koralowym okręty wojenne Japonii i Stanów Zjednoczonych starły się ponownie 4 czerwca 1942 roku u wybrzeży wyspy Midway. Flota japońska składała się z 8 lotniskowców, 11 okrętów liniowych, 22 krążowników, 65 niszczycieli i 21 okrętów podwodnych. Główne siły wraz z 4 lotniskowcami ruszyły w kierunku Midway, za nimi w odległości 300 mil płynęły okręty liniowe, natomiast trzecia wykonywała manewr mylący, płynąc w kierunku Wysp Aleuckich. Amerykanom udało się złamać szyfr japońskiej marynarki wojennej, toteż wiedzieli, że celem głównym jest Midway, a nie Aleuty. Mogli oni zgrupować tylko 3 lotniskowce, łącznie z pośpiesznie załatanym
Yorktown, 8 krążowników i 15 niszczycieli.
Japończyków, którzy nie mieli radarów, zaskoczył atak amerykański. Trzy lotniskowce, w tym okręt flagowy admirała Bagymi, zostały poważnie uszkodzone. Piloci amerykańscy zdobyli wyraźną przewagę i ostatecznie Japończycy stracili wszystkie 4 lotniskowce, ponadto 1 krążownik i ponad 330 samolotów. Amerykanie musieli się pożegnać ze wspaniałym
Yorktown 1 niszczycielem i 150 samolotami.
Bitwa o Midway definitywnie położyła kres japońskim zwycięstwom. Dnia 11 listopada 1942 roku miała miejsce ostatnia i najbardziej wyniszczająca bitwa o Guadalcana, jedną z Wysp Salomona. Gdy rozpoznanie lotnicze wykazało obecność stałej załogi wojsk japońskich na Guadalcana, Amerykanie zaatakowali z całą mocą, spodziewając się jedynie krótkiego starcia. Tymczasem walka przekształciła się w długą i krwawą kampanię, która trwała całe sześć miesięcy. Była to jedna z najkrwawszych bitew w historii wojen. Doskonale funkcjonująca amerykańska machina wojenna, sterowana przez admirała Nimitza z piechotą morską na czele, była równie nieugięta, jak jej wrogowie.
Dnia 2 marca 1943 roku rozpoczęła się trzydniowa bitwa na Morzu Bismarcka, na północ od Nowej Gwinei. Udaremniła ona podjętą przez Japończyków próbę dostarczenia na Nową Gwineę posiłków z bazy japońskiej w Rabaulu w połnonej części Nowej Brytanii. Była to pierwsza duża akcja w rejonie południowo - zachodniego Pacyfiku od czasu styczniowej porażki Japończyków we wschodniej części Nowej Gwinei. Szkody poczyniło głównie lotnictwo amerykańskie i australijskie, zatapiając większość transportowców w konwoju, cztery kutry torpedowe oraz około 100 samolotów.
Dnia 11 maja amerykańska dywizja piechoty została wysadzona w kilku punktach na wyspie Attu na Aleutach. Po zaciekłych walkach do jakich dochodziło, gdy odbierano jakieś terytorium Japończykom, dwutysięcny garnizon został rozbity.
Wypierając Japończyków z Aleutów, opanowanych przez nich równolegle do operacji na Midway, Stany Zjednoczone zabezpieczyły północne skrzydło działań na Pacyfiku i pozbawiły wroga baz, z których mógł dokonywać nalotów na Alaskę.
Na początku 1944 roku na południowo-zachodnim Pacyfiku wciąż trwała powolna i uciążliwa ofensywa amerykańska, w trakcie której pod koniec lutego opanowano wyspy Marshalla. Do szczególnie zaciekłej walki doszło na atolu Kwajalein, zdobytym 6 lutego. Następnym celem były wyspy Saipan i Guam, gdzie Japończycy zbudowali potężne fortyfikacje. Amerykanie użyli do nalotów samolotów dalekiego zasięgu, niszcząc między innymi bazę japońską na wyspach Truk. W czerwcu ostrzelali z morza Saipan, a trzy dni później wysadzili tam desant. W lipcu wojska amerykańskie wylądowały na Guam. Japończycy jak zawsze walczyli fanatycznie, odmawiając złożenia broni, toteż operacje oczyszczające trwały jeszcze długo po zakończeniu bitwy.
Tymczasem na Nowej Gwinei wojska australijskie i amerykańskie skutecznie wypierały nieprzyjaciela. W lutym zajęły Wyspy Admiralicji, odcinając Rabaul. Pod koniec lipca Nowa Gwinea została całkowicie oczyszczona z wroga.
Długo wyczekiwany atak gen. MacArthura na Filipiny rozpoczął się 20 października 1944 roku Japończycy rozgłosili, że bitwa o te wyspy przesądzi o wyniku wojny i przygotowali się do zaciekłej obrony, pokładając nadzieję przede wszystkim w marynarce.
Flota japońska dysponowała wielką siłą w postaci pancerników, wśród których znajdowały się dwa najpotężniejsze okręty wojenne świata: superokręt liniowy Yamato oraz bliźniacza jednostka Musashi. Japończycy zamierzali odciągnąć amerykańskie okręty wojenne, ubezpieczając flotę inwazyjną, po czym skierować do akcji swoje najpotężniejsze okręty wojenne z zadaniem zniszczenia jednostek amerykańskich. Plan ten powiódł się o tyle, że udało się odciągnąć flotę admirała Halseya, łącznie z lotniskowcami. W rezultacie żadna z tych jednostek nie wzięła udziału w bitwie, ponieważ Halsey nie spotkał na swej drodze Japończyków. Dwa większe zgrupowania floty japońskiej ruszyły do ataku na nieprzyjaciela. Jedno z tych zgrupowań zostało zręcznie wciągnięte w zasadzkę i niemal całkowicie rozbite przez amerykańskie okręty wojenne, pozostawione z tyłu dla osłony transportu. Drugie zgrupowanie przedarło się przez amerykańskie linie obrony, ale z powodu słabego rozpoznania i szwankującej łączności nawet nie zdołało nawiązać kontaktu z nieprzyjacielem i w końcu, ponosząc duże straty, odpłynęło.
Bitwa w Zatoce Leyte, największa w historii bitew morskich, trwała trzy dni. Amerykanie stracili sześć okrętów wojennych, w tym lotniskowiec. Japończycy stracili 36 okrętów wojennych, co faktycznie oznaczało koniec ich floty. W bitwie w Zatoce Leyte po raz pierwszy wykorzystano pilotów - kamikadze, którzy w samobójczym ataku rozbijali swoje załadowane materiałami wybuchowymi samoloty o okręty amerykańskie. Do końca wojny za sprawą kamikadze Amerykanie stracili 34 okręty.
Po trwającym miesiąc oblężeniu i zaciekłych walkach ulicznych 3 marca 1945 roku została zdobyta przez Amerykanów Manila. W tym czasie wojska MacArthura, wspomagane przez odziały partyzantów filipińskich, oczyszczały z Japończyków Carregidor i Bataan. Główna inwazja rozpoczęła się już w styczniu. Oddziały powietrzno - desantowe wylądowały na wyspie Luzon, na której leży Manila, jeszcze przed definitywnym opanowaniem Leyte. Równolegle z prowadzeniem tych operacji Amerykanie odzyskali południowe wyspy Archipelagu Filipińskiego. Szczególnie zaciekle bronili się Japończycy w Manili oraz w rejonie bazy lotniczej Clark, lecz gdy wojska amerykańskie opanowały centralną, równinną część wyspy oraz Zatokę Manilską, kampania przekształciła się w operację oczyszczającą. W chwili zakończenia wojny opór broniących się tam Japończyków nie był do końca złamany.
Uderzenie na japońską wyspę Okinawę nastąpiło 1 kwietnia 1945 roku. Amerykanie poprzedzili desant wyjątkowo silnym bombardowaniem w nadziei na uniknięcie ciężkich strat. Japończycy zmienili strategię walki, wedle której należy pozwolić Amerykanom na wysadzenie piechoty morskiej i dopiero potem zniszczyć ich okręty samobójczymi atakami z powietrza i morza, a następnie rozbić wojska na lądzie. Tymczasem w stronę Okinawy wyruszył okręt Yamato, ale zanim zdołał wyrządzić jakiekolwiek szkody, został zatopiony. Jednak od kamikadze mocno ucierpiały jednostki amerykańskie; dobrze uzbrojone brytyjskie lotniskowce okazały się bardziej odporne na działania japońskich pilotów - samobójców. Na lądzie Japończycy stawili, jak zwykle, zacięty opór i ostatecznie w bitwie zginęło ponad 100 tysięcy żołnierzy japońskich, przy czym wyżsi oficerowie popełnili samobójstwa. Amerykanie stracili prawie 7 tysięcy żołnierzy.