Benito Mussolini
Benito
Mussolini urodził się w 1883 roku. W latach 1900-1915 był członkiem Włoskiej
Partii Socjalistycznej. W 1914 roku sprzeciwił się przystąpieniu Włoch do wojny,
za co został wykluczony z partii. W latach 1915-1917 walczył na frontach
pierwszej wojny światowej, a w 1919 stanął na czele związków kombatanckich (tzn.
współtowarzyszy broni, po wł. Fascio di combattimento). Związki te były swego
rodzaju protestem żołnierzy i oficerów, którzy po zakończeniu wojny z powodu
kalectwa lub braku pracy mieli bardzo utrudnione warunki życia. Obiecywały one
wskrzeszenie dawnego imperium rzymskiego i całkowite zlikwidowanie nędzy i
bezrobocia. Benito Mussolini, jako dobry mówca, potrafił zjednać sobie ludzi.
Robotnikom obiecywał kontrolę nad fabrykami, chłopom - ziemię, drobnym
handlowcom natomiast ochronę przed wielkimi kapitalistami. Hasła te były jednak
tylko obietnicami, które miały wprowadzić w błąd ludność i odciągnąć ją od
partii socjalistycznej i komunistycznej. Doskonale zdawali sobie z tego sprawę
bankowcy i przemysłowcy. Udzielili oni Mussoliniemu pomocy finansowej, dzięki
której mógł on nadać związkom wojskowy charakter. A oto co o metodach
stosowanych przez bojówki powiedział sam Mussolini:
"Ażeby przesączyć w stwardniałe mózgi nasze idee, musieliśmy zmiękczyć
czerepy uderzeniami kija[...] Gwałt powinien być atakiem wspaniałomyślnym,
rycerskim i chirurgicznym".
W 1921 roku Benito Mussolini przekształcił związki w Narodową Partię
Socjalistyczną. Rok później zorganizował marsz na Rzym. Był to zamach stanu.
Król, chcąc zapobiec wybuchowi wojny domowej powierzył Mussoliniemu funkcję
premiera. Ten po objęciu stanowiska rozwiązał parlament (głównie na skutek
opozycyjnej działalności posłów pod przewodnictwem Giacomo Matteottiego) i
przeprowadził wybory, w których naruszone zostały zasady praworządności.
Mussoliniemu udało się zlikwidować opozycję. Po zdobyciu pełni władzy przyjął
tytuł duce [wł. wódz]. Rozbudował system policyjny, realizował koncepcję państwa
korporacyjnego. Zwolennicy korporacjonizmu wychodzili z założenia, że we
Włoszech nie ma walki klasowej, dlatego też zamiast związków zawodowych
utworzono korporacje - związki poszczególnych zawodów, zrzeszające pracowników i
ich właścicieli. Mussolini był też aktywny na polu polityki zagranicznej.
Współpracował z Niemcami, za jego rządów Włochy prowadziły w latach 1935-1936
podbój Etiopii. Ponadto Mussolini poparł wojska generała Franco podczas wojny
domowej w Hiszpanii. W 1937 przystąpił do paktu antykominternowskiego, dwa lata
później Włochy dokonały aneksji Albanii. W 1940 Mussolini ogłosił przystąpienie
Włoch do wojny po stronie Niemiec.
W lipcu 1943 roku został aresztowany i uwięziony w Abruzzach, gdy po wylądowaniu
aliantów na Sycylii Wielka Rada Faszystowska uchwaliła dla niego wotum
nieufności. We wrześniu tego samego roku został uwolniony przez oddział
komandosów niemieckich, dowodzonych przez Otta Skorzenego. Zginął rozstrzelany
przez partyzantów włoskich podczas ucieczki do Szwajcarii w 1945 roku.