Franklin Delano Roosevelt
Mimo,
że Franklin Delano Roosevelt cierpiał na chorobę Heinego - Medina był jedynym w
historii Stanów Zjednoczonych prezydentem wybieranym aż czterokrotnie (1932,
1936, 1940, 1944). Ten najwyższy urząd piastował przez dwanaście lat.
Urodził się w 1882 roku. Karierę polityczną rozpoczął w wieku dwudziestu ośmiu
lat, kiedy został senatorem stanu Nowy Jork. W latach 1928-32 był gubernatorem
tego stanu. W wyborach na prezydenta w 1932 roku został wysunięty jako kandydat
Partii Demokratycznej. Otrzymane rok później od Kongresu wielkie pełnomocnictwa,
jakich nie miał dotąd żaden jego poprzednik, umożliwiły mu wprowadzenie reform
gospodarczych i społecznych. Roosevelt wprowadził system Nowego Ładu,
przewidujący udział władz państwowych w organizacji przemysłu, pomoc finansową
dla zubożałych farmerów, podjęcie na dużą skalę robót publicznych, takich jak:
budowa dróg, regulacja rzek, elektryfikacja wielkich obszarów, nadzór nad
bankami, pomoc dla rolnictwa. Zaplanowane reformy wprowadził Roosevelt tuż po
wygranych wyborach, w ciągu trzech miesięcy (tzw. sto dni Roosevelta). Nowy Ład
oznaczał niewątpliwie rozpoczęcie interwencjonalizmu państwowego w życie
gospodarcze, a tym samym bezpowrotny koniec liberalizmu gospodarczego. Dzięki
niemu przezwyciężona została recesja gospodarcza, Stany Zjednoczone szybciej
wyszły z kryzysu. Franklin Delano Roosevelt był kontynuatorem polityki
izolacjonizmu oraz zwolennikiem zachowania dobrych stosunków z ZSRR. Zabiegał
także o ograniczenia niebezpieczeństwa ze strony Niemiec i Japonii. W 1941
podpisał wraz z Churchillem na pokładzie brytyjskiego pancernika "Prince of
Wales" Kartę Atlantycką, która określała zasady polityki zagranicznej obu
mocarstw, a więc wyrzeczenie się podboju obcych ziem, prawo każdego narodu do
suwerenności i wyboru odpowiadającej mu formy ustroju oraz rządu, pokojową
współpracę państw na równych prawach, wyrzeczenie się po zakończeniu II wojny
światowej stosowania przemocy. Przełomowym dniem w historii Stanów
Zjednoczonych, a zarazem w życiu samego prezydenta, był 7 grudnia 1941 - dzień
japońskiego ataku na amerykańską bazę w Pearl Harbor. 8 grudnia Roosevelt
wystąpił przed Kongresem i wymógł na nim wypowiedzenie Japonii wojny, co
oznaczało koniec polityki izolacjonizmu. Oto fragmenty jego przemówienia do
kongresmanów i narodu:
"Wczorajszy dzień, 7 grudnia 1941 roku, jest datą, która
pozostanie naznaczona pieczęcią hańby. [...] Ufając sile naszej armii i
bezwzględnej determinacji naszego narodu, możemy jedynie zwyciężyć. Tak nam
dopomóż Bóg".
Tym samym Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny, co przesądziło o ostatecznej
klęsce państw Osi. Z upoważnienia Kongresu Roosevelt był dysponentem pożyczki
Lend-Lease Act, z której 50 mld dolarów przekazał członkom koalicji
antyhitlerowskiej. Franklin Delano Roosevelt brał udział w opracowaniu założeń
Karty Narodów Zjednoczonych, a także w spotkaniach aliantów m.in. w Jałcie na
Krymie, gdzie ustalono nowy porządek, jaki panować miał w powojennym świecie.
Prezydent nie doczekał końca wojny i zmarł 13 kwietnia 1945 roku. Zastąpił go
dotychczasowy wiceprezydent Harry S. Truman.