Władysław Sikorski
Władysław
Sikorski urodził się w 1881. Współtworzył organizacje niepodległościowe
formowane przed I wojną światową (Związek Strzelecki i Związek Walki Czynnej).W
latach 1914-1917 był dyrektorem departamentu wojskowego Naczelnego Komitetu
Wojskowego, któremu podlegały Legiony Polskie. W 1920 roku uczestniczył w bitwie
warszawskiej (dowodził 5. Armią - jedną z kluczowych dla zwycięstwa). Od roku
1921 do 1925 pełnił wiele funkcji - szefa Sztabu Generalnego, ministra spraw
wojskowych oraz premiera i ministra spraw wewnętrznych (1922-1923). Nie poparł
Józefa Piłsudskiego w zamachu majowym w 1926 roku, dwa lata później zwolniony z
czynnej służby wojskowej zaangażował się w polityczne działania opozycji
antypiłsudzczykowej. We wrześniu 1939 roku pozostał bez przydziału; wyjechał do
Francji, gdzie 30 września stanął na czele Rządu RP na Wychodźstwie jako premier
i minister spraw wojskowych, a od 7 listopada także jako Naczelny Wódz. Był
organizatorem polskich sił zbrojnych we Francji i Anglii, a także
konspiracyjnych Sił Zbrojnych w kraju (najpierw ZWZ, następnie AK). Jednocześnie
zabiegał o poparcie polityczne i finansowe dla sprawy polskiej u mocarstw
anglosaskich - w kontaktach z premierem Churchillem, a także z prezydentem USA
Roosveltem. Wysuwał w tych spotkaniach pomysł federacyjnej organizacji państw
Europy Środkowo-Wschodniej z Polską na czele, jako pomysł na zachowanie stałej
równowagi politycznej w tym regionie po zakończeniu wojny. Do tej idei próbował
także nakłonić (bez stałych rezultatów) premiera czechosłowackiego rządu na
emigracji - E. Benesza. Po wejściu ZSRR do koalicji antyhitlerowskiej, 30 lipca
podpisał z sowieckim ambasadorem w Londynie I. Majskim układ o pomocy wzajemnej
i współpracy z ZSRR, który pozwolił na zwolnienie setek tysięcy Polaków
zesłanych do obozów i formowanie Armii Polskiej w ZSRR. Układ ten pozostawił
jednak sprawę granicy wschodniej RP bez jednoznacznych zobowiązań ze strony ZSRR
do uznania jej przebiegu sprzed agresji sowieckiej z 17 września (wywołało to
ostry sprzeciw części członków gabinetu Sikorskiego, a także samego prezydenta
Raczkiewicza). Po ponownym zerwaniu stosunków z ZSRR (w związku ze sprawą
Katynia) Sikorski udał się w czerwcu 1943 roku na inspekcję do Armii Polskiej
przeniesionej na Bliski Wschód. W drodze powrotnej generał Sikorski zginął w
katastrofie lotniczej w Gibraltarze. Badania wraku samolotu oficjalnie nie
doprowadziły do ustalenia okoliczności tragedii.