Karta Atlantycka
Zmiana polityki zagranicznej USA
Stany Zjednoczone zachowały neutralność wobec konfliktu, jaki zrodziła w Europie
niemiecka agresja na Polskę we wrześniu 1939 roku. Jednak Stany Zjednoczone nie
mogły pozostawać dłużej obojętne wobec rosnącej w Europie potęgi III Rzeszy.
Idea izolacjonizmu, czyli nie ingerowania w sprawy europejskie, za jaką
opowiadała się spora część amerykańskich polityków zaczęła "kruszyć się".
Znacząco przyczyniła się też do tego ekspansja Japończyków na kontynencie
Azjatyckim (Azja Wschodnia), uderzająca w interesy amerykańskie. Wśród
społeczeństwa narastały nastroje antyniemieckie.
Wobec
tego USA rozpoczęło stopniową zmianę polityki zagranicznej. Już w listopadzie
1939 roku Kongres umożliwił aliantom zakupy broni na rynku amerykańskim. Stany
Zjednoczone zaczęły ponadto potępiać politykę radziecką lat 1939- 1941 w Europie
Środkowo Wschodniej. Na początku 1941 roku Kongres przyjął ustawę "lend- lease",
która upoważniała prezydenta do udostępnienia ,,każdemu narodowi lub krajowi,
którego obronę prezydent uzna za żywotnie ważną dla bezpieczeństwa Stanów
Zjednoczonych, sprzętu wojennego, usług lub informacji wojskowej''. Pomoc ta
obejmowała wypożyczenie sprzętu, materiałów wojennych oraz surowców niezbędnych
do prowadzenia wojny. Długi za materiały i sprzęt zniszczony podczas działań
wojennych podlegały umorzeniu. Ogółem z pomocy w ramach tego programu
skorzystały 42 państwa- największy udział miała Wielka Brytania i Związek
Radziecki
.
Podpisanie Karty Atlantyckiej
W dniach 9- 12 sierpnia 1941 roku miało miejsce spotkanie prezydenta USA
Franklina Delano Roosevelta z premierem Wielkiej Brytanii Winstonem Churchillem.
Przywódcy spotkali się na Atlantyku, na pokładzie brytyjskiego pancernika HMS
"Prince of Wales". Przyjęli oni wspólną deklarację, nazwaną od miejsca
podpisania Kartą Atlantycką. Był to pierwszy dokument określający cele wojennej
koalicji antyhitlerowskiej. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w momencie
zatwierdzenia ustaleń Karty Atlantyckiej przez Roosevelta, USA było jeszcze
państwem neutralnym.
Cele koalicji zawarte zostały w ośmiu punktach:
1. nie wysuwanie żadnych roszczeń terytorialnych
2. niedokonywanie żadnych zmian terytorialnych bez zgody mieszkańców danego
terytorium
3. samorządność wszystkich narodów
4. międzynarodowa współpraca ekonomiczna, ekonomiczny, ochrona socjalna
wszystkich obywateli
5. poprawa warunków pracy, rozwój ekonomiczny, ochrona socjalna wszystkich
obywateli
6. prawo do życia w pokoju i dostatku
7. swoboda żeglugi po oceanach
8. powszechne rozbrojenie po wojnie
Tym samym sygnatariusze Karty Atlantyckiej określali, choć bardzo ogólnikowo,
wizję przyszłej Europy. Dokument ten pozwalał Polakom dość optymistycznie
patrzeć w przyszłość. Niestety, późniejsze konferencje "Wielkiej Trójki" w
Teheranie i Jałcie rozwiały wszystkie marzenia odnośnie kształtu Polski po
wojnie.
Karta Atlantycka została ogólnie zaaprobowana i podpisana stopniowo przez 26
krajów koalicji antyhitlerowskiej.